La Bunéssma a’l Podestèe

(La Gazzetta della Domenica, 8 novembre 1931)

Dáp tànt sècol che’l merchèe

al s’è fàtt in Piazza Grànda,

c’s’a-gh’suvìn, Sgnór Podestèe

ed purtèrel d’n’ètra bànda?

Sénza fèrem avišèda,

sénza scrévrem un bigliátt,

cràd-el Ló ch’a sia dvintèda

un targón da mátt’r in gátt?

La Bunéssma, pr’i mudnéš,

l’èe óna véra istituzión

che nissùn ha mai offéš,

gnànch al Dócca e i sóo dragón.

Anch Sóo Pèd’r e al Sóo Nunón

(che gràn Sindìch ch’i èn stèe!)

ed sta vècia dal cór bón

i s’èn sémper arcurdèe.

E Ló inveci al m’abandóna,

sóla sóla, invér’n e istèe:

c’sa faró-ia in sta culóna

quànd a-n gh’srà pió ‘l merchèe?

Quand a-n pòss pió controllèr

quál ch’i vànd’n i piazzaróo,

quànd a-n sént mai pió zighèr:

“Pumèin còtt, pirèin còtt, fióo!”.

Mè a capéss, Sgnór Podestèe,

che se Ló’n’e-m tira via,

s’a-n n’e-m pòrta là in merchèe

fórsi a mór d’ipocondrìa.

Al mé pòst, ch’al cráda bèin,

l’è in cla bèla piazza nóva;

se Ló’l vól, un cantunzèin

gh’è mai dóbbi ch’a-n m’al tróva?

Fèr cunfrónt, la srée óna fótta,

cun el stàt’v ech fa Grazióš,

mè a són vècia, mè a són brótta

mo a-n són ménga un càn rugnóš!

Dónca ‘l prégh, Sgnór Podestèe,

ch’a-m cunténta, al vàga là!

A gh’al dmànd in caritè

anch a mè ch’a-m càmbia cà.

La Bunéssma (e per Lée, Zvanèin)

La rispòsta dal Podestèe a la Bunéssma

(La Gazzetta della Domenica, 29 novembre 1931)

Mo ch’l’a-m déga a la bón’óra

se ai sóo tèimp l’è custumèe

– mè ch’a-m sàpia! – che óna sgnóra

la s’servéssa di giornèe

per rivolžèr ‘na preghiéra

a la prémma Autoritèe?

e in ‘na zérta quèl manéra

fèr savèr a la zittèe

che al marchée dla Piàzza Grànda

a se srév fàtt un errór

a purtèrel d’n’èrta bànda

sénza fèr a lée l’unór

ed dmandèr al sóo permàss?

L’a-n egh pèr ešagerèda

sta pretéša? e a-n n’è l’istass

cl’ètra frèš ch’a gh’è scapèda,

per furmèr un paragón,

ch’l’a-n n’è stèda mai offéša

gnànch dal Dócca e da i sóo dragón?

Oh, chè a gh’è ‘na melintéša!

Perchè lée l’a-n prà pensèr

che mè a sìa acsè briccón

da permàttrem d’offuschèr

la sóo gràn riputazión.

Mèi, s’la gnìva só in uffézi

per parlèrem in cunfidénza

– a i-n fàgh tànt di sacrifézi

pr’ascultèr per dèr udiénza! –

sénza fèr savér a tótt

che la mòr d’ipocondrìa,

s’l’a-n pól vádder pió al parsótt

e l’urtàja a vàndèr… via!

Cùša vdìvla in zémma a i bànch

Se i éren quért da i umbarlón?

Li šmicèva sól ed fiànch

E l’a-n vdìva che i šburlón

che la žèint passánd la dèva.

Fórse in mèž a i piazaróo

– cóm l’a-m dìš – la s’la passèva

mo a-n gh’ho méss i granaróo?

i mercànt ed vèin, ‘d furmàj?

L’a-n pól stèr’s a divertìr

osservánd al via vài?

l ‘a-n pól stèrs’n lè a sintìr

quál ch’a dìš i cuntadèin

quànd i tràtten i sóo affèr?

Oh, ch’la cráda ch’a gh’vói bèin,

mo a-n la psìva cuntintèr!

Chè per móver un monumèint,

sól ch’al pózza un pò d’antìgh,

a gh’in vól di stiramèint,

a gh’in vól del bèli brìgh;

per sintìr la Commissión,

dìr’v un gióren: “A-n s’pól, a-n s’pól”,

e al Minestér dl’Istruzión

ch’l’è un affèr ch’a-n gh’va a fašól!

E se al stàt’v dla zittèe

i la vléssen scimiottèr,

oh, puvtrátt cal Podestèe

cùn tànti gàti da petnèr!

S’l’a-n sintrà pió per la strèda

“Pumèin còtt, piréin còtt, fióo!”

la srà sémper salutèda

e da i vècc, da i ragazzóo.

Al marchèe, che a tótt al pièš,

al stà bèin, lassàmel là;

lée ch’l’a s’mátta al cór in pèš

e ch’la résta in dla sóo cà.

Al Podestèe (e per Ló al Vgnulèš)

La Bunessma la rispónd al Podestèe

(La Gazzetta della Domenica, 6 dicembre 1931)

I m’han létt, Sgnór Podestèe

(perchè ‘d láttra mè ‘n’in sò)

la rispósta ch’a m’ha dèe

cal Vgnuléš ch’al scrév per Ló.

Mè a capéss, in conclušión,

ch’a-n n’e-m pòrta brìša via,

e cal vól che ste cantón

al srà sémper la cà mia.

E mè adès a gh’stàgh vluntéra,

a gh’al žùr, Sgnór Podestèe,

ch’arabéssa s’a-n n’è véra

ch’a-m tróv méi che pr’al passèe.

Dáp che in piàzza l’ha purtèe

al marchèe di granaróo

a i’ho quèši descurdèe

i budghèr e i arvindróo.

Se Ló ‘l pàssa un lonedè,

quànd la piàzza è pìna ed gént,

lo al s’la sgvàza cóme mè

sól ch’a s’férma chè un mumént.

A s’in sént ed tótti el fàta,

del bušìi ch’e-n n’han l’eguèl,

ogni còša ch’l’a s’cuntràta

l’è un teàter, un carnevèl.

Tra chi vánd e i cumpradór,

che tra ‘d lór i-n s’ciàpen mai,

a gh’è un brànch ed mediatór

sémper prónt a dèr’gh al tài.

Tótt i vól’n avér ragión;

“Chè la màn, andámm ragàzz”,

“Péccia chè!” e žò strappón,

ch’i despécchen mèž i bràzz.

Quànd l’affèr l’è cumbinèe

i vàn tótt al ‘Scùd ed Frànza’

e al cuntràt  l’è sigillè

da pistón in abundànza.

A vìn ànch di furastér

da Bulágna e da Milàn:

qui i-én pratìch dal mestér!

I-n n’én ménga di gabiàn.

E po’ a gh’è quál ch’vánd al rìš,

ch’al dìš sémper: “Dirindìna”,

ch’al fa al gàl, sebén l’è grìš.

Cùm’a s’ciàma Ló l’indvìna.

E po’ bàsta, che mè al stóff,

a capìrem Ló al fa prèst,

a-m divért e sémper a óff!

Chè mè a gh’són e chè me a gh’rèst.

La Bunéssma (e per Lée, Zvanèin)

Ringrazio per le immagini Alberto Fava e Paolo Parmiani